Święci i błogosławieni - uroczystość wszystkich świętych
wtorek, 01-11-2022
Uroczystość Wszystkich Świętych nie jest - wbrew spotykanym niekiedy opiniom - "Świętem Zmarłych". To przypomnienie wszystkim wiernym o ich powołaniu do świętości.
Znanych i anonimowych, dawnych i współczesnych świętych Kościół katolicki uroczyście wspomina 1 listopada. Uroczystość Wszystkich Świętych winna być jednym z najbardziej radosnych dni dla chrześcijan. W ciągu roku niemal każdego dnia przypada wspomnienie jednego lub kilku świętych znanych z imienia. Jednak ich liczba jest znacznie większa. Wiele osób doszło do świętości w zupełnym ukryciu.
Wszystkich Świętych a Dzień Zaduszny
W odróżnieniu od uroczystości Wszystkich Świętych, następnego dnia - 2 listopada - wspomina się wszystkich wiernych zmarłych. Jest to dzień modlitwy za tych, którzy w czyśćcu przygotowują się do chwały nieba.
Dzień 1 listopada przypomina prawdę o powszechnym powołaniu do świętości. Każdy z wierzących, niezależnie od konkretnej drogi życia: małżeństwa, kapłaństwa czy życia konsekrowanego jest powołany do świętości. Tej pełni człowieczeństwa nie można osiągnąć własnymi siłami. Konieczna jest pomoc łaski Bożej, czyli dar Boga. Ponieważ Stwórca powołuje do świętości wszystkich, także każdemu człowiekowi pomaga swą łaską. Teologia wskazuje, iż każdy otrzymał dar zbawienia, bo Jezus Chrystus złożył ofiarę za wszystkich ludzi. Od każdego z nas jednak zależy, w jakim stopniu przyjmie od Boga dar świętości.
Uroczystość Wszystkich Świętych zdecydowanie różni się od Dnia Zadusznego (wspomnienia Wszystkich Wiernych Zmarłych) przypadającego na 2 listopada. Uroczystość przypadająca na 1 listopada wyraża powszechne powołanie do świętości. Wskazuje na hojność Pana Boga i pogłębia nadzieję, że wszelkie rozstanie nie jest ostateczne, bo wszyscy są zaproszeni do domu Ojca. Razem jednak Dzień Wszystkich Świętych i Dzień Zaduszny przypominają prawdę o wspólnocie Kościoła, obejmującej świętych w niebie, pokutujących w czyśćcu i żyjących jeszcze na ziemi. Wśród tych trzech stanów Kościoła dokonuje się, poprzez modlitwę, pamięć czy ofiarę, ciągła wymiana dóbr duchowych. W tej łączności (komunii) wyraża się świętych obcowanie.
Źródło w kulcie męczenników
Wspomnienie Wszystkich Świętych ma źródło w kulcie męczenników. W rocznicę śmierci, która dla chrześcijan jest dniem narodzin dla nieba, odprawiano na grobach męczenników Eucharystię i czytano opisy męczeństwa. Pamięć o tych, którzy krwią potwierdzili swoją wiarę, była w pierwszych gminach chrześcijańskich pieczołowicie przechowywana. Każda z lokalnych wspólnot posiadała spis swoich męczenników, którzy przez sam fakt męczeństwa stawali się bliskimi Chrystusa, dlatego ich wstawiennictwo nabierało szczególnej mocy. Stopniowo do tych list dopisywano imiona nie tylko męczenników, ale też innych osób odznaczających się szczególną świętością (wyznawców). Pierwszym świętym spoza grona męczenników był zmarły w 397 r. biskup Marcin z Tours.
W 610 roku cesarz Fokas przekazał papieżowi Bonifacemu IV Panteon rzymską świątynię ku czci wszystkich bóstw, zwłaszcza tych nieznanych. Papież postanowił zamienić świątynię na miejsce kultu chrześcijańskiego. Nakazał sprowadzić tam liczne relikwie świętych - ponoć przewożono je aż na 28 wozach. 13 maja, prawdopodobnie w 610 roku odbyło się uroczyste poświęcenie budowli jako kościoła Najświętszej Maryi Panny i Wszystkich Świętych. Rocznica tego wydarzenia była za każdym razem uroczyście obchodzona przez licznych wiernych, właśnie jako wspomnienie wszystkich męczenników. W VIII wieku rozszerzono ten kult i zaczęto traktować świątynię jako poświęconą Maryi Pannie, Męczennikom i Wszystkim Sprawiedliwym.
Papież Grzegorz III w 731 roku przeniósł Uroczystość z 13 maja na 1 listopada. Prawdopodobnie powodem takiej decyzji były trudności z wyżywieniem rzesz pielgrzymów przybywających do Rzymu na wiosnę. W 837 roku Grzegorz IV zarządził, aby odtąd 1 listopada był dniem poświęconym pamięci nie tylko męczenników, ale wszystkich świętych kościoła katolickiego. Jednocześnie na prośbę cesarza Ludwika Pobożnego rozszerzono uroczystość na cały Kościół.
Ostatecznie, święto Wszystkich Świętych ustanowił papież Jan XI w 935 r. Zaś papież Sykstus IV postanowił, że uroczystość ta ma mieć również własną oktawę.
